Όταν ο γιος μου ήταν τεσσάρων ετών, πήγαμε μία ημερήσια εκδρομή για να παίξουμε στο χιόνι. Ήταν μια όμορφη, κρύα αν και ηλιόλουστη ημέρα. Σ ένα βουνό, με φόντο τις Άλπεις, ανεβήκαμε ένα λόφο και τον κατεβήκαμε με το έλκηθρο περίπου 25 συνεχόμενες φορές. Όταν ένιωσα να κρυώνω και να κουράζομαι, είπα στο γιο μου ότι θα έκανα ένα διάλειμμα.
Μέσα σε δευτερόλεπτα ένιωσα ένα αιχμηρό, παγωμένο χτύπημα στο πρόσωπό μου. Το μάτι μου πονούσε τρομερά. Ήταν ένα παράξενο μείγμα καυτού και κρύου πόνου και ήμουν εντελώς ζαλισμένη.
Καθώς επεξεργαζόμουν τι συνέβη, κατάλαβα ότι ο γιος μου, μου είχε ρίξει στο πρόσωπο ένα μεγάλο κομμάτι πάγου.
Δεν είχε ιδέα ότι ήταν ένα μεγάλο κομμάτι πάγου.
Είχε κάνει ένα λάθος.
Δεν είχε ιδέα ότι θα με πλήγωνε.
Απλά ήθελε να συνεχίσουμε να παίζουμε.
Αλλά δεν ήταν πια ευχάριστο. Καθόλου. Είχα πέσει κάτω από τον πόνο.
Καθώς πόνεσα, ο μικρός μου γιος φοβήθηκε.
Έμαθα πολλά από αυτή την οδυνηρή στιγμή, που με βοήθησε μέσα στα χρόνια να γίνω καλύτερη, πιο ήρεμη μητέρα:
τα παιδιά κάνουν λάθη
τα παιδιά συμπεριφέρονται άσχημα
η κακή συμπεριφορά δεν είναι πάντα αυτό που φαίνεται
οι γονείς και τα παιδιά έχουν διαφωνίες και αποσυνδέσεις.
Η διαφορά βρίσκεται στο πώς επιλέγουμε να αντιμετωπίσουμε την αποσύνδεση, την ανάρμοστη συμπεριφορά και τα λάθη. Όταν εμφανιστεί η ανάρμοστη συμπεριφορά μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να αισθανθεί ικανό να γίνει καλύτερο. Κι αυτό σημαίνει πως το παιδί μπορεί ν αλλάξει τη συμπεριφορά του προς το καλύτερο. Επειδή τα παιδιά είναι πολύ πρόθυμα να μάθουν όταν νιώθουν ασφαλή και πως τα αγαπάνε.
Αγκαλιαστήκαμε για πολλή ώρα και κλάψαμε κι οι δυο.
Τελικά, είπα κάτι σχετικά με το τι συνέβη… «Εάν δεν σου αρέσει όταν σου λέω ότι πρέπει να σταματήσουμε το παιχνίδι, θέλω να μου το λες και όχι να μου πετάς οτιδήποτε. Καταλαβαίνεις;», πρόσθεσα. «Ναι μαμά, καταλαβαίνω.», ήρθε ως απάντηση. «Ήθελα να παίξω, όχι να σε πληγώσω.»
Κι ήμασταν ξανά έτοιμοι να παίξουμε.
«Βλέπεις πόσο βαρύς είναι ο πάγος; Το χιόνι που είναι ελαφρύ και αφράτο, είναι πιο εύκολο να το πετάξουμε. Θέλεις να προσπαθήσουμε ξανά;»
Προσφέροντας μια κάποια καθοδήγηση, ο γιος μου ήταν πρόθυμος να με ακούσει και να με εμπιστευτεί.
Αυτό ήταν. Ούτε καρεκλάκια σκέψης, ούτε συνέπειες, ούτε τιμωρίες.
Ο γιος μου δεν με χρειαζόταν για να τον κάνω να νιώσει άσχημα, μόνο και μόνο επειδή κατά λάθος με έκανε να αισθανθώ πόνο. Χρειαζόταν να ξέρει ότι έχω εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να κάνει κάτι καλύτερο από αυτό, να μάθει, να επανορθώσει. Χρειαζόταν να γνωρίζει ότι το σωστό πράγμα που έχουμε να κάνουμε μετά από ένα λάθος, είναι να ζητήσουμε ολόψυχα συγγνώμη. Είχε ανάγκη να καταλάβει, τι θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά.
Εκείνο το βράδυ, πριν κοιμηθεί, με πλησίασε και με φίλησε στο μάγουλο, ακριβώς στο κόκκινο σημείο που με είχε κάψει ο πάγος.
«Συγγνώμη που σε πλήγωσα με τον πάγο μαμά», είπε.
«Συγγνώμη που σε τρόμαξα όταν φώναξα», είπα εγώ.
Όλοι θα έχουμε στιγμές όπου θα λάβουμε μηνύματα από τα παιδιά μας με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο από εκείνον που θέλουν. Θα μας πετάξουν πάγο, ακόμα κι αν σκοπεύουν να μας πετάξουν χιόνι. Κι αν μπορούμε να επιλέξουμε να δούμε τα λάθη των παιδιών μας ως ευκαιρίες για να τους προσφέρουμε καθοδήγηση, μπορούμε να τα βοηθήσουμε να μεγαλώσουν σωστά. Αυτός ο θετικός τρόπος δεν είναι πάντα σαφής ή εύκολος, αλλά σίγουρα κάνει μεγάλη διαφορά στο δεσμό με το παιδί μας. Επίσης, με βοηθάει να θυμάμαι πως η ανάρμοστη συμπεριφορά δεν είναι πάντα αυτό που δείχνει.Ακόμα και τώρα, αρκετά χρόνια μετά, όταν με το γιο μου δεν έχουμε βλεμματική επαφή ίσως αναρωτηθώ εάν ψάχνει τρόπο να συνδεθεί μαζί μου, αλλά έχει χάσει εντελώς το στόχο. Χρειάζεται να διακόψουμε και να επανασυνδεθούμε; Ποια είδους καθοδήγηση λείπει εδώ; Ο φόβος και ο πόνος θολώνουν την κρίση και τις σκέψεις μου;
Το εκπληκτικό με αυτή την προσέγγιση στην ανάρμοστη συμπεριφορά είναι ότι λειτουργεί στα μικρά παιδιά και τώρα λειτουργεί και στις προ-εφηβικές περιπέτειες μας… Στην ηλικία των δέκα, ο γιος μου γνωρίζει ότι μερικές φορές χρειάζεται να σταματήσουμε και να ξεκινήσουμε από την αρχή.
«Αυτό μοιάζει σαν την κατάσταση με τον πάγο», είπα πρόσφατα στο γιο μου όταν αισθάνθηκα μία πιθανή μάχη… Προσπάθησε να υποστηρίξει τον τρόπο του με όχι πολύ ωραίες λέξεις…
«Νομίζω ότι πρέπει να βρούμε έναν καλύτερο τρόπο να μιλήσουμε γι αυτό», συνέχισα. «Μαμά, εντάξει. Δεν νομίζω ότι με καταλαβαίνεις. Μισό λεπτό, θα προσπαθήσω ξανά», είπε ο γιος μου. Έπειτα πήρε μια βαθιά ανάσα και χαμογελάσαμε ο ένας στον άλλον. Λόγω αυτής της παύσης (και περίπου έξι χρόνια πρακτικής, ατελών στιγμών και προθυμίας επανασύνδεσης) ήμασταν σε θέση να συνεχίσουμε τη διαφωνία μας με ένα χρήσιμο τρόπο και με σεβασμό.
«Ανησυχώ, αυτό είναι που αισθάνομαι αυτή τη στιγμή»… μου εμπιστεύτηκε τις ανάγκες και τα συναισθήματά του.
Αυτή η διαδικασία που προσφέρει καθοδήγηση, ακούγοντας τις ανάγκες και δείχνοντας εμπιστοσύνη ότι τα παιδιά είναι ικανά να μάθουν, βρίσκεται στον πυρήνα της ανατροφής των παιδιών με σεβασμό, αγάπη και καλοσύνη. Η ενσυναισθητική γονεϊκότητα δεν είναι ένας τρόπος να μάθουμε στα παιδιά να συμπεριφέρονται τέλεια όλη την ώρα. Είναι ένας τρόπος να βλέπουμε τα λάθη (δικά μας και δικά τους) ως μέρος του ταξιδιού. Η καθοδήγηση και η εμπιστοσύνη αντικαθιστούν την τιμωρία και τις συνέπειες και ως αποτέλεσμα τα παιδιά θέλουν να γίνονται καλύτερα επειδή πιστεύουν, δικαίως, ότι μπορούν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, θα κάνει επιλογές που θα αποδειχθούν λανθασμένες. Η ανάρμοστη συμπεριφορά είναι εγγυημένη στην παιδική ηλικία.
Το να είσθε πρόθυμοι να αποδεχτείτε, να ακούσετε και να προσφέρετε καθοδήγηση αντί να τιμωρήσετε, είναι βέβαιο ότι θα γίνει θετική συμπεριφορά στη ζωή τους.
Επιμέλεια Έλενα Θάνου
Μέσα σε δευτερόλεπτα ένιωσα ένα αιχμηρό, παγωμένο χτύπημα στο πρόσωπό μου. Το μάτι μου πονούσε τρομερά. Ήταν ένα παράξενο μείγμα καυτού και κρύου πόνου και ήμουν εντελώς ζαλισμένη.
Καθώς επεξεργαζόμουν τι συνέβη, κατάλαβα ότι ο γιος μου, μου είχε ρίξει στο πρόσωπο ένα μεγάλο κομμάτι πάγου.
Δεν είχε ιδέα ότι ήταν ένα μεγάλο κομμάτι πάγου.
Είχε κάνει ένα λάθος.
Δεν είχε ιδέα ότι θα με πλήγωνε.
Απλά ήθελε να συνεχίσουμε να παίζουμε.
Αλλά δεν ήταν πια ευχάριστο. Καθόλου. Είχα πέσει κάτω από τον πόνο.
Καθώς πόνεσα, ο μικρός μου γιος φοβήθηκε.
Έμαθα πολλά από αυτή την οδυνηρή στιγμή, που με βοήθησε μέσα στα χρόνια να γίνω καλύτερη, πιο ήρεμη μητέρα:
τα παιδιά κάνουν λάθη
τα παιδιά συμπεριφέρονται άσχημα
η κακή συμπεριφορά δεν είναι πάντα αυτό που φαίνεται
οι γονείς και τα παιδιά έχουν διαφωνίες και αποσυνδέσεις.
Η διαφορά βρίσκεται στο πώς επιλέγουμε να αντιμετωπίσουμε την αποσύνδεση, την ανάρμοστη συμπεριφορά και τα λάθη. Όταν εμφανιστεί η ανάρμοστη συμπεριφορά μπορούμε να βοηθήσουμε το παιδί να αισθανθεί ικανό να γίνει καλύτερο. Κι αυτό σημαίνει πως το παιδί μπορεί ν αλλάξει τη συμπεριφορά του προς το καλύτερο. Επειδή τα παιδιά είναι πολύ πρόθυμα να μάθουν όταν νιώθουν ασφαλή και πως τα αγαπάνε.
Βοηθώντας τα παιδιά να μάθουν από τα λάθη τους:Αυτό που έμαθα εκείνη την ημέρα, όταν υποχώρησε ο πόνος, είναι πως το παιδί μου χρειαζόταν τη βοήθειά μου για να κατανοήσει το λάθος του. Χρειαζόταν να τον συγχωρήσω, να τον αγαπώ και να τον βοηθήσω να αισθανθεί ξανά ασφαλής.
«Αυτό ήταν πάγος. Αισθάνθηκα τον πάγο στο δέρμα μου σκληρό και κρύο. Για την ακρίβεια καίει. Με πόνεσε πολύ. Είμαι σίγουρη πως ο πόνος μου σε τρόμαξε κι εσένα.»Αγκαλιαστήκαμε για πολλή ώρα και κλάψαμε κι οι δυο.
Τελικά, είπα κάτι σχετικά με το τι συνέβη… «Εάν δεν σου αρέσει όταν σου λέω ότι πρέπει να σταματήσουμε το παιχνίδι, θέλω να μου το λες και όχι να μου πετάς οτιδήποτε. Καταλαβαίνεις;», πρόσθεσα. «Ναι μαμά, καταλαβαίνω.», ήρθε ως απάντηση. «Ήθελα να παίξω, όχι να σε πληγώσω.»
Κι ήμασταν ξανά έτοιμοι να παίξουμε.
«Βλέπεις πόσο βαρύς είναι ο πάγος; Το χιόνι που είναι ελαφρύ και αφράτο, είναι πιο εύκολο να το πετάξουμε. Θέλεις να προσπαθήσουμε ξανά;»
Προσφέροντας μια κάποια καθοδήγηση, ο γιος μου ήταν πρόθυμος να με ακούσει και να με εμπιστευτεί.
Αυτό ήταν. Ούτε καρεκλάκια σκέψης, ούτε συνέπειες, ούτε τιμωρίες.
Ο γιος μου δεν με χρειαζόταν για να τον κάνω να νιώσει άσχημα, μόνο και μόνο επειδή κατά λάθος με έκανε να αισθανθώ πόνο. Χρειαζόταν να ξέρει ότι έχω εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να κάνει κάτι καλύτερο από αυτό, να μάθει, να επανορθώσει. Χρειαζόταν να γνωρίζει ότι το σωστό πράγμα που έχουμε να κάνουμε μετά από ένα λάθος, είναι να ζητήσουμε ολόψυχα συγγνώμη. Είχε ανάγκη να καταλάβει, τι θα μπορούσε να κάνει διαφορετικά.
Εκείνο το βράδυ, πριν κοιμηθεί, με πλησίασε και με φίλησε στο μάγουλο, ακριβώς στο κόκκινο σημείο που με είχε κάψει ο πάγος.
«Συγγνώμη που σε πλήγωσα με τον πάγο μαμά», είπε.
«Συγγνώμη που σε τρόμαξα όταν φώναξα», είπα εγώ.
Όλοι θα έχουμε στιγμές όπου θα λάβουμε μηνύματα από τα παιδιά μας με έναν εντελώς διαφορετικό τρόπο από εκείνον που θέλουν. Θα μας πετάξουν πάγο, ακόμα κι αν σκοπεύουν να μας πετάξουν χιόνι. Κι αν μπορούμε να επιλέξουμε να δούμε τα λάθη των παιδιών μας ως ευκαιρίες για να τους προσφέρουμε καθοδήγηση, μπορούμε να τα βοηθήσουμε να μεγαλώσουν σωστά. Αυτός ο θετικός τρόπος δεν είναι πάντα σαφής ή εύκολος, αλλά σίγουρα κάνει μεγάλη διαφορά στο δεσμό με το παιδί μας. Επίσης, με βοηθάει να θυμάμαι πως η ανάρμοστη συμπεριφορά δεν είναι πάντα αυτό που δείχνει.Ακόμα και τώρα, αρκετά χρόνια μετά, όταν με το γιο μου δεν έχουμε βλεμματική επαφή ίσως αναρωτηθώ εάν ψάχνει τρόπο να συνδεθεί μαζί μου, αλλά έχει χάσει εντελώς το στόχο. Χρειάζεται να διακόψουμε και να επανασυνδεθούμε; Ποια είδους καθοδήγηση λείπει εδώ; Ο φόβος και ο πόνος θολώνουν την κρίση και τις σκέψεις μου;
Το εκπληκτικό με αυτή την προσέγγιση στην ανάρμοστη συμπεριφορά είναι ότι λειτουργεί στα μικρά παιδιά και τώρα λειτουργεί και στις προ-εφηβικές περιπέτειες μας… Στην ηλικία των δέκα, ο γιος μου γνωρίζει ότι μερικές φορές χρειάζεται να σταματήσουμε και να ξεκινήσουμε από την αρχή.
«Αυτό μοιάζει σαν την κατάσταση με τον πάγο», είπα πρόσφατα στο γιο μου όταν αισθάνθηκα μία πιθανή μάχη… Προσπάθησε να υποστηρίξει τον τρόπο του με όχι πολύ ωραίες λέξεις…
«Νομίζω ότι πρέπει να βρούμε έναν καλύτερο τρόπο να μιλήσουμε γι αυτό», συνέχισα. «Μαμά, εντάξει. Δεν νομίζω ότι με καταλαβαίνεις. Μισό λεπτό, θα προσπαθήσω ξανά», είπε ο γιος μου. Έπειτα πήρε μια βαθιά ανάσα και χαμογελάσαμε ο ένας στον άλλον. Λόγω αυτής της παύσης (και περίπου έξι χρόνια πρακτικής, ατελών στιγμών και προθυμίας επανασύνδεσης) ήμασταν σε θέση να συνεχίσουμε τη διαφωνία μας με ένα χρήσιμο τρόπο και με σεβασμό.
«Ανησυχώ, αυτό είναι που αισθάνομαι αυτή τη στιγμή»… μου εμπιστεύτηκε τις ανάγκες και τα συναισθήματά του.
Αυτή η διαδικασία που προσφέρει καθοδήγηση, ακούγοντας τις ανάγκες και δείχνοντας εμπιστοσύνη ότι τα παιδιά είναι ικανά να μάθουν, βρίσκεται στον πυρήνα της ανατροφής των παιδιών με σεβασμό, αγάπη και καλοσύνη. Η ενσυναισθητική γονεϊκότητα δεν είναι ένας τρόπος να μάθουμε στα παιδιά να συμπεριφέρονται τέλεια όλη την ώρα. Είναι ένας τρόπος να βλέπουμε τα λάθη (δικά μας και δικά τους) ως μέρος του ταξιδιού. Η καθοδήγηση και η εμπιστοσύνη αντικαθιστούν την τιμωρία και τις συνέπειες και ως αποτέλεσμα τα παιδιά θέλουν να γίνονται καλύτερα επειδή πιστεύουν, δικαίως, ότι μπορούν.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, θα κάνει επιλογές που θα αποδειχθούν λανθασμένες. Η ανάρμοστη συμπεριφορά είναι εγγυημένη στην παιδική ηλικία.
Το να είσθε πρόθυμοι να αποδεχτείτε, να ακούσετε και να προσφέρετε καθοδήγηση αντί να τιμωρήσετε, είναι βέβαιο ότι θα γίνει θετική συμπεριφορά στη ζωή τους.
Επιμέλεια Έλενα Θάνου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου